Reviews
Div@zine, 11 februari 2003
Bedrijven verdragen geen milieukritiek
Claudia Gaspard
Kleverige zeekoeten en kernafval in de Kempen: door de oorlogsdreiging zijn ze van de voorpagina’s verdrongen. Maar laat u dat niet ervan weerhouden om het erg informatieve Schone Schijn te lezen.
'Smerige streken tussen burgers en bedrijven': uit de pathetische ondertitel schuimt verontwaardiging. Als een pitbull bijt de Nederlandse Eveline Lubbers (41) zich al meer dan vijftien jaar vast in het thema. Zes bijdragen schreef ze zelf, de andere komen van vooraanstaande medestrijders, waaronder opvallend veel vrouwen. Niemand minder dan Naomi Klein leverde het voorwoord voor dit boek, dat ook onder de Engelse titel Battling Business verscheen.
Criticasters in de val
De verhalen nemen je mee op een soms hallucinante verkenning langs de loopgravenoorlog
tussen actiegroepen en bedrijven. David tegen Goliath-verhalen, gaande van vrij
onschuldige PR-praktijken tot spionage en infiltratie.
Zo plaatst milieudetective Sheila O’Donnell de ramp met de Exxon Valdez opnieuw in de schijnwerpers. Exxon startte een mediacampagne om zijn imago op te poetsen en liet experts uit de hele wereld aanrukken om de gevolgen te bestrijden. Maar tegelijkertijd werd via een privé-beveiligingsfirma Ecolit opgericht, een nepkantoor dat criticasters, die materiaal verzamelen over overtredingen van milieu –en gezondheidsvoorschriften, in de val lokt.
En het veelgeplaagde Shell presteerde het om een Duitse ex-spion langs de Europese actiegroepen te sturen, onder het mom dat hij materiaal voor een film tegen Shell verzamelde.
Journaliste Claudia Peter beschrijft hoe in Duitsland verschillende namaakgroene lobby’s werden ontmaskerd. Actievoerders leken uit het niets op te duiken, telkens er sprake was van een nieuw windmolenpark. In een bekroonde TV-reportage werd tenslotte getoond hoe de nep-lobby 'Bundesverband Landschaftsschutz' kant-en-klare 'Anti-Windpark-Pakketten' verstuurde.
Webdetectivebureaus
Cybersurveillance luidt het stokpaardje van Eveline Lubbers. Haar bijdrage levert
een niet onaardige brok informatie op over de toenemende spionage-activiteiten,
na Seattle en 11 september. Het is boeiende leerstof voor webmasters en –mistresses.
Knipseldiensten groeien uit tot webdetectivebureaus, die critici monddood maken.
In Amsterdam richtte Lubbers zelf het detectivebureau Jansen en Janssens op,
dat politie- en inlichtingendiensten kritisch volgt.
Een van de meest intrigerende stukken behandelt de McLibel-affaire, waarin alle feiten uit een Britse hamburgerketen-thriller op een rijtje worden gezet. De documentaire van Franny Armstrong was tot voor kort in Groot-Brittannië verboden. Maar ook de rookgordijnen van de tabaksindustrie en de ludieke acties tegen de uitwijzingstransporten van Lufthansa, de 'Lufthanse Deportation Class', komen aan bod.
Door de acties van het Animal Liberation Front en de moord op Pim Fortuyn zijn actiegroepen zelf in een kwaad daglicht komen te staan. Maar daartegenover staan de klokkenluiders die, ten koste van alles, misstanden aan de kaak stellen. Bijvoorbeeld, zonder Rachel Carson’s Silent Spring (in het Nederlands vertaald als De dode lente) zou DDT niet al sinds 1962 verboden zijn.
Voor andersglobalisten en GATS-betogers, maar ook voor liefhebbers van complotten is deze bundel beslist een aanrader.
REACTIES
Je moet het niet ver zoeken.
Een 'vroegere' vriend van mij vertelde mij dat zijn PR-bureau gedurende jaren
werd ingehuurd door BROC (Beweging voor recht op vrije keuze of zo iets...).
Broc bestond uit vertegenwoordigers van allerlei bedrijfstakken die geld maken
uit het gebruik en misbruik van dieren. Hij werd ingehuurd om systematisch Gaia
zwart te maken. Leugens of niet... Dat maakte niet uit. Hij gooide van alles
door mekaar. Gebruikte een boel valse insinuaties... Zo lang Gaia maar in discrediet
gebracht was zijn werk goed voor hen.
Bruni Hens